تأثیر اکسید منیزیم بر سلامت گوارش و عملکرد رشد در جوجههای گوشتی
اکسید منیزیم (MgO) یکی از ترکیبات معدنی پرکاربرد در تغذیه جوجههای گوشتی است که با هدف بهبود تعادل الکترولیتی، عملکرد هضمی و کاهش استرس متابولیکی مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعات اخیر نشان دادهاند که MgO علاوه بر تأمین منیزیم مورد نیاز بدن، بر رطوبت بستر، کیفیت گوارش و سلامت پاهای طیور نیز اثرگذار است. این مقاله به بررسی علمی اثرات فیزیولوژیک و عملکردی MgO در تغذیه جوجههای گوشتی میپردازد.
• اهمیت منیزیم در رشد و متابولیسم طیور منیزیم به عنوان یک عنصر ضروری، در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی شرکت دارد. این عنصر در متابولیسم انرژی (ATP)، انتقال عصبی، و سنتز پروتئین نقش دارد. در جوجههای گوشتی که رشد سریعی دارند، تأمین کافی منیزیم به حفظ رشد استخوانی و بهبود ضریب تبدیل خوراک کمک میکند. کمبود منیزیم میتواند موجب افزایش تحریکپذیری عصبی، ضعف عضلات و کاهش رشد شود.
• ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی MgO اکسید منیزیم با خلوص بالا معمولاً ۸۰–۹۸٪ MgO دارای ظرفیت بالای بافری است و میتواند pH دستگاه گوارش را متعادل نگه دارد. این ویژگی به ویژه در جوجههای جوان که سیستم گوارش حساسی دارند، اهمیت زیادی دارد. برخلاف برخی نمکهای محلول منیزیم (مانند کلرید یا سولفات منیزیم)، MgO پایداری بیشتری در برابر رطوبت خوراک دارد و تداخل کمتری با سایر افزودنیها ایجاد میکند.
• تأثیر MgO بر رطوبت بستر و سلامت گوارش مطالعهی انجامشده توسط Hangoor et al., 2013 در دانشگاه Wageningen نشان داد که افزودن منابع مختلف منیزیم بهویژه MgO باعث افزایش رطوبت مدفوع و بستر شد. اگرچه این افزایش ممکن است در نگاه اول نامطلوب به نظر برسد، اما در سطح مناسب، به بهبود هضم مواد معدنی و کاهش سختی مدفوع کمک میکند. با این حال، مصرف بیش از حد MgO میتواند منجر به افزایش بیش از حد رطوبت بستر و مشکلاتی مانند التهاب کف پا (Foot Pad Dermatitis) شود؛ بنابراین تنظیم دقیق دوز آن اهمیت بالایی دارد.
• نقش MgO در تنظیم استرس اکسیداتیو و ایمنی مطالعات نشان دادهاند که مکمل MgO میتواند به کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود پاسخ ایمنی جوجهها کمک کند. منیزیم در کاهش آزادسازی کورتیزول (هورمون استرس) نقش دارد و موجب بهبود کارایی متابولیکی میشود. این ویژگی در واحدهای صنعتی که جوجهها در شرایط تراکم بالا نگهداری میشوند، ارزش قابل توجهی دارد.
• تأثیر بر ضریب تبدیل خوراک و وزن نهایی پژوهشهای انجامشده نشان داده است که افزودن MgO در محدوده ۱٫۵ تا ۳ گرم در کیلوگرم خوراک، منجر به بهبود وزن زنده، افزایش مصرف خوراک و بهبود ضریب تبدیل غذایی (FCR) میشود. مکانیسم این اثر به توانایی MgO در تنظیم pH، بهبود فعالیت آنزیمهای گوارشی و افزایش جذب مواد مغذی نسبت داده میشود.
• تعامل MgO با سایر مواد معدنی منیزیم میتواند بر جذب سایر عناصر مانند کلسیم، فسفر و پتاسیم تأثیرگذار باشد. مطالعات نشان دادهاند که نسبت بالای Mg به Ca ممکن است جذب کلسیم را کاهش دهد؛ از این رو توصیه میشود نسبت Mg:Ca در جیره جوجههای گوشتی حدود ۱:۵۰ تا ۱:۶۰ تنظیم گردد تا تعادل معدنی حفظ شود.
• پیشنهاد برای صنعت خوراک افزودن MgO به عنوان منبع منیزیم در جیره جوجههای گوشتی میتواند مزایای متعددی از جمله بهبود رشد، افزایش مقاومت در برابر استرس، و تقویت عملکرد گوارشی به همراه داشته باشد. با این حال، تنظیم دقیق میزان مصرف و بررسی تأثیر آن بر رطوبت بستر از اهمیت ویژهای برخوردار است. برای کارخانههای تولید خوراک، استفاده از MgO با خلوص بالا و دانهبندی یکنواخت میتواند عملکرد بهتری در فرمولاسیون نهایی فراهم آورد.
